Γύρη, Νο 4-2016
|
|
Ο κατάλογος της έκθεσης Το Εγχείρημα των Μουσών – Ένας Διάλογος ανάμεσα στην Τέχνη και την Επιστήμη
στο σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα (8 Φεβρουαρίου-10 Μαρτίου 2017)
είναι εδώ.
______________________________________
στο σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα (8 Φεβρουαρίου-10 Μαρτίου 2017)
είναι εδώ.
______________________________________
Η συνέντευξή μου στον Ε. Μαυρομμάτη για τα Νέα της Τέχνης.
_______________________________________
Performance of Tania Sikelianou on the lightnings of Costis. Athens, 30.11.2016.
https://youtu.be/4eGF4BTv2-0
________________________________________
________________________________________
Όσες κι όσοι δεν μπόρεσαν να έρθουν στην εκδήλωση για τον Γιώργο Ζογγολόπουλο μπορούν να διαβάσουν ε δ ω κάποιες σκέψεις μου από την παρουσίασή μου στις 11 Ιανουαρίου στην Ελληνοαμερικανική Ένωση στα πλαίσια της έκθεσης Σιωπηλή Παρουσία. Αλλά και ζωντανά μπορείτε να παρακολουθήσετε την ανοιχτή συζήτηση ε δ ώ. 
Όσοι και όσες δεν μπόρεσαν να βρουν το βιβλίο ΕΚ- ΡΗΞΗ, που εκδόθηκε εν όψει της έκθεσής μου Θ Ε Τ Ι Κ Ο <=> Α Ρ Ν Η Τ Ι Κ Ο πρόταγμα ζωής, 7/11 - 15/12 του 2016 στην Αθήνα, στην γκαλερί dépôt art gallery μπορούν να το κατεβάσουν ή να το διαβάσουν σε αυτό τον σύνδεσμο:
https://issuu.com/costi/docs/book_kostis_21_21_last 
|
Όσοι και όσες δεν μπόρεσαν να δουν την Εκπομή την αφιερωμένη στο ΕΜΣΤ ε δ ώ μπορούν να τη δουν:http://webtv.ert.gr/ntokimanter/07ian2017-i-epochi-ton-ikonon/
07Ιαν2017 – Η Εποχή των Εικόνων«Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης» – 1η Έκθεση Η «Εποχή των εικόνων» επισκέπτεται το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), καταγράφοντας την πρώτη έκθεση του Μουσείου, υπό τον τίτλο «Κρίσιμοι Διάλογοι: Αθήνα- Αμβέρσα», που εγκαινίασε τον χώρο των περιοδικών εκθέσεων του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, ταυτόχρονα με το πρόγραμμα «Το ΕΜΣΤ στον Κόσμο». Η έκθεση είναι μια συμπαραγωγή του ΕΜΣΤ και του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Αμβέρσας (M HKA). Η Κατερίνα Ζαχαροπούλου συναντά τη διευθύντρια του ΕΜΣΤ, Κατερίνα Κοσκινά και σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση ανιχνεύονται οι στόχοι του μουσείου, τα μέχρι σήμερα πεπραγμένα, το ύφος της συλλογής του και οι προθέσεις της Κ. Κοσκινά για τη συνέχεια. Στη συνέχεια, μας μιλάει ο Bart De Baere, διευθυντής του Μουσείου M HKA, εξηγώντας τους λόγους συνεργασίας με το ΕΜΣΤ, έτσι όπως αυτοί διαμορφώθηκαν ύστερα από διάλογο και βαθύτερες σκέψεις με τη διευθύντρια του μουσείου. Σημαντική είναι και η παρουσία των καλλιτεχνών που μιλούν στην εκπομπή, τοποθετώντας τη σημασία του έργου τους μέσα στην παρούσα συγκυρία. Μιλούν: ο γλύπτης Θόδωρος, ο Στέφανος Τσιβόπουλος, η Ελένη Μυλωνά, ο Costis (Τριανταφύλλου), καθώς και οι Kimsooja, Luc Deleu, Anne – Mie Van Kerckhoven, Koen van den Broek. 
| ||
|
Εμμανουήλ Μαυρομμάτης στην ατομική μου στην Gallery Donguy.Paris 1992.
|
ο Καθηγητής κ. Ιωάννης Δαγκλής
π ρ ώ τ ο μ έ ρ ο ς Την Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2016, ώρα 8.30 μ.μ.στην Depot art gallery, στα πλαίσια της έκθεσης του Κωστή, ο Καθηγητής Διαστημικής Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ιωάννης Δαγκλής μίλησε με θέμα: "Διαστημικά Αστροπελέκια: Θετικό και Αρνητικό πάνω από την ατμόσφαιρα του πλανήτη μας". https://www.youtube.com/watch?v=VLK1hBeQ1n0 δ ε ύ τ ε ρ ο μ έ ρ ο ς https://www.youtube.com/watch?v=mII-uMsNBY8 |
|
|
Θ Ε Τ Ι Κ Ο Α Ρ Ν Η Τ Ι Κ Ο Θ Ε Τ Ι Κ Ο Α Ρ Ν Η Τ Ι Κ Ο Θ Ε Τ Ι Κ Ο Α Ρ Ν Η Τ Ι Κ Ο
Δ Ε Λ Τ Ι Ο T Y Π O Y
για την έκθεση του
κ ω σ τ ή
θετικό <=> αρνητικό
πρόταγμα ζωής
7 Νοεμβρίου - 15 Δεκεμβρίου 2016
στην Depôt art gallery | Νεοφύτου Βάμβα,5 | Κολωνάκι
Εγκαίνια την Δευτέρα 7 Νοεμβρίου 2016, από τις 19,30.
το θετικό είναι μέσα στο αρνητικό
και το αρνητικό στο θετικό
βλέποντας την πάλλευκη λάμψη της αστραπής
αρκεί να ανοιγοκλείσεις τα μάτια
και θα δεις το ανάλογο αρνητικό ίχνος του.
Κωστής
Ο Κωστής ετοίμασε ένα καινούριο ενεργειακό πεδίο κεραυνών στον χώρο της Depôt art gallery που θα τον μεταβάλλει σε ηχητικό περιβάλλον. Πρόσφατα έργα που αναδεικνύουν τον κεραυνό αλλά και έργα που είναι δηλωτικά της έκρηξης και συμπληρώνουν το συνολικό πρόταγμα της συγκρότησης της έκθεσης θετικό<=>αρνητικό του Κωστή. Ο υπότιτλος είναι χαρακτηριστικός της άποψης που υποστηρίζει μέσα κι έξω από την ιστορία της τέχνης: πρόταγμα ζωής. Σχέδιο ζωής παρουσιασμένο σαν +ολικό πρόταγμα έτσι που οι κεραυνοί των έργων του να ορίζουν το επόμενο βήμα, το αύριο και τις κεραυνοβολήσεις του. Στο ενεργειακό πεδίο που δημιουργεί ο Κωστής, γίνεται αισθητή η αλληλεπίδραση των θεατών με τα ηλεκτρικά φορτισμένα έργα του.
Μέσα στον αέρα των ρήξεων και των εκρήξεων το θετικό και το αρνητικό. Ηλεκτρικό φορτίο, σκέψεις, αισθήσεις… Η τυχαία ξαφνική εμφάνιση κι εξαφάνιση του κεραυνού. Όλα ξεκινάνε από το θετικό|αρνητικό. Η αστραπή δεν είναι μια ενιαία γραμμή όπως εμείς την διακρίνουμε. Αποτελείται από χιλιάδες μικρά αγώγιμα σημεία υγρασίας, όπου πάνω τους βρίσκει τον βηματισμός της, για να τα ενώσει έτσι η αστραπή στην εκρηκτική πορεία της.
Όλα ξεκίνησαν με μια μεγάλη έκρηξη, έτσι ξεκίνησε ο πλανήτης κι η ζωή πάνω του. Δεν νομιμοποιείται λοιπόν να συνεχιστεί η ζωή κι ο πλανήτης μας με άλλες μικρότερες; Αν η έκρηξη είναι η αρχή γιατί να μην είναι κι η συνέχεια; Αν έκρηξη είναι το όνομα της συνέχειας της ζωής; Αν λοιπόν η ζωή οφείλεται σε μια «έκρηξη», σε μια ριζική διαφοροποίηση, όπως η απότομη αλλαγή περιβάλλοντος, από την υδάτινη ανάπτυξή μας, την περίοδο της κυοφορίας μας, στην ατμόσφαιρα γιατί όχι και η συντήρηση αυτής της ζωής να μην γίνεται με εκρηκτικές διαφοροποιήσεις; Ο χώρος που οργανώνει ο Κωστής μεταβάλλεται σε έναν ηλεκτρισμένο τόπο - παρατηρητήριο κεραυνών και άλλων ποιητικών φαινομένων. Οι εκρήξεις μέσα στην τέχνη κι έξω από αυτήν μέσα στη ζωή κι όλα μαζί σε μια +ολική παρουσίαση.
Κεραυνοί στις καταιγίδες, στις εκρήξεις ηφαιστείων, στους σεισμούς, στους ανεμοστρόβιλους και σε τόσα άλλα φαινόμενα που ασκούν την δυναμική παρέμβασή τους έτσι που να αναζωογονούν, να καταστρέφουν ή να επουλώνουν τα τραύματα της φύσης. Για να συνεχιστεί η ζωή;
Ο Ε. Μαυρομάτης με κείμενό του μας εισάγει στην σκέψη που ενυπάρχει στην έκθεση αυτή και τελειώνοντας το κείμενό του λέει: Σε αντίθεση προς την καλλιτεχνική αντίληψη κατά την οποία η σταθερότητα της οπτικής υλοποίησης του καλλιτέχνη, -το κύρος του- εξασφαλίζεται από την τελική της αποτύπωση σε μια οριστική καλλιτεχνική κατάληξη, στην εργασία του Κωστή, το ολικό είναι εκείνο το οποίο ήδη έχει τελειώσει όχι πλέον ως η κατάληξη-, αλλά ως το επεκτεινόμενο προοπτικά, αναγγελλόμενο και προβλεπόμενο μέλλον του. Αυτή είναι μια ιδιόμορφη αντίληψη της καλλιτεχνικής εργασίας κατά την οποία ο καλλιτέχνης σκέπτεται τα υλικά, τις τεχνικές και τους χειρισμούς της εργασίας του ως τις λέξεις και ως τις φράσεις ενός συλλογισμού. Για την καθημερινή πρακτική ο συλλογισμός χρησιμοποιείται ως η έννοια μιας δράσης και ως η υπόδειξη της λειτουργίας της και για την αναλυτική πρακτική ως η συνδεσμολογία των φράσεων και της λέξης. Η συνδεσμολογία είναι η μέθοδος και η λειτουργία είναι η προσαρμογή στις συνθήκες. Ο Κωστής μεταφέρει την αναλυτική πρακτική στις εικόνες του, -την ποίηση της συνδεσμολογίας στη λειτουργία των εικόνων.
<==================================
Απόσπασμα του έργου: Συνεχής προσέγγιση.
Στη σειρά: παράλληλα φαινόμενα. 2000-16. Λεπτομέρεια από ένα έργο μου,
που μόλις τέλειωσα.Οι μολυβί γραμμές είναι τα ίχνη των κεραυνών μου,
που "τρώνε" το χρώμα. Ωραίες διαδρομές!
==================================>
Εξαφάνιση κι επαναληπτικότητα.
Η εργασία του Κωστή παρουσιάζεται στις διαφορετικές περιόδους της ως μια ανάπτυξη σε συνεχή εξέλιξη: είναι η αντίληψη εκείνη κατά την οποία το έργο συμπληρώνεται από την προοπτική του και από τις αναμονές των προηγούμενων και των επόμενων να έρθουν προοπτικών. Ένα πολύπλοκο σύνολο από απρόβλεπτες και από στιγμιαίες οπτικές διασυνδέσεις αποκαλύπτεται στα μάτια μας: μια σκοτεινή επιφάνεια διατρέχεται από μετακινούμενες λάμψεις που τρέχουν προς την οποιαδήποτε κατεύθυνση σε μη-προβλεπόμενο τόπο και χρόνο. Οι μετακινήσεις και ο απρόβλεπτος χρόνος τους και τόπος τους, είναι το έργο. Και όταν οι λάμψεις δεν ενεργοποιούνται, το έργο είναι όμως εκεί, ως η εν δυνάμει εμπράγματη εγκατάσταση των συνθηκών των απρόβλεπτων, προσεχών του μετακινούμενων οπτικών υλοποιήσεων.
Οι έρευνες αυτές θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν ως προς δύο κύριες προσεγγίσεις. Η μία είναι η θεματική τους πλευρά, ως προς την έννοια που έχουν να αποκαλύπτουν την πηγή μιας εξαφάνισης μετά την ολοκλήρωση μιας σχέσης και είναι οι σπινθήρες (οι κεραυνοί) από την πρόκληση της ενεργειακής διασύνδεσης των δύο αντίθετων ηλεκτρικών πόλων. Οι σπινθήρες αυτοεξαφανίζονται, ολοκληρώνονται αλλά δεν τελειώνουν και τους ακολουθούν οι άλλοι σπινθήρες, κατά την αναμονή κάθε φορά των επόμενων. Αυτή η έννοια έχει τις ιστορικές της παραπομπές στην αυγή του εικοστού αιώνα όταν ο ηλεκτρισμός ήταν το κίνητρο παραστατικών αναφορών στην ενέργεια του αόρατου. Η άλλη έννοια είναι σχετική με την οργανωτική πλευρά μιας σχέσης που αποκαλύπτεται να είναι αυτοπροσδιοριζόμενη. Ο Κωστής εργάζεται ως προς την ολοκλήρωση ενός όλου το οποίο γεμίζει συνεχώς από τα κενά του στο εσωτερικό του -τις διακοπές του- και κατά το οποίο τα κενά είναι και οι εξαφανίσεις του, την κάθε φορά που οι σπινθήρες της υλοποίησης επανέρχονται σύμφωνα με την αρχή της επαναληπτικότητας για να γεμίσουν τα προηγούμενα κενά και για να προκαλέσουν τα νέα, τα δικά τους και τα επόμενα πάντοτε κενά. Αυτή η επαναληπτικότητα έχει θεωρητική διάσταση, είναι το τέλος της σύνθεσης με την ιστορική της έννοια του εγκλωβισμού και της επικέντρωσης (της εσωστρέφειας) στο εσωτερικό της ως τελειώματος και είναι η αρχή της παράθεσης, ως της κατεξοχήν μεθοδολογίας του μοντερνισμού του εικοστού αιώνα.
Στην εργασία του Κωστή τα κενά είναι ισότιμα με τα γεμάτα επειδή τα αναγγέλλουν ως η αναμονή τους για να πιστοποιηθούν και ως επίσης η μόνη δυνατότητα για να γίνει η πρόσληψη μιας σχέσης, διαδοχή, μιας προηγούμενης σχέσης. Αυτό το έργο μας παρουσιάζεται, στην ολότητα της διαδικασίας του, ως θεωρία των συνθηκών της συνέχειας: πώς η διαδοχή (η επαναληπτικότητα) διασώζει την ασφάλεια μέσα από την απρόβλεπτη (την ανασφαλή) εξαφάνιση της συνέχειας που πιστοποιούν οι διακοπές ως οι εξασφαλίσεις της συνέχειας; Πώς το απρόβλεπτο (οι μετακινούμενες λάμψεις), εξασφαλίζουν από την εξαφάνισή τους τη συνέχεια, ότι δηλαδή το σύστημα είναι ολικό και ότι περιλαμβάνει ήδη μέσα από το παρελθόν του, το μέλλον του; Η διαφοροποίηση βρίσκεται στο απρόβλεπτο. Σε αντίθεση προς την καλλιτεχνική αντίληψη κατά την οποία η σταθερότητα της οπτικής υλοποίησης του καλλιτέχνη, -το κύρος του- εξασφαλίζεται από την τελική της αποτύπωση σε μια οριστική καλλιτεχνική κατάληξη, στην εργασία του Κωστή, το ολικό είναι εκείνο το οποίο ήδη έχει τελειώσει όχι πλέον ως η κατάληξη-, αλλά ως το επεκτεινόμενο προοπτικά, αναγγελλόμενο και προβλεπόμενο μέλλον του. Αυτή είναι μια ιδιόμορφη αντίληψη της καλλιτεχνικής εργασίας κατά την οποία ο καλλιτέχνης σκέπτεται τα υλικά, τις τεχνικές και τους χειρισμούς της εργασίας του ως τις λέξεις και ως τις φράσεις ενός συλλογισμού. Για την καθημερινή πρακτική ο συλλογισμός χρησιμοποιείται ως η έννοια μιας δράσης και ως η υπόδειξη της λειτουργίας της και για την αναλυτική πρακτική ως η συνδεσμολογία των φράσεων και της λέξης. Η συνδεσμολογία είναι η μέθοδος και η λειτουργία είναι η προσαρμογή στις συνθήκες. Ο Κωστής μεταφέρει την αναλυτική πρακτική στις εικόνες του, -την ποίηση της συνδεσμολογίας στη λειτουργία των εικόνων.
Εμμανουήλ Μαυρομμάτης
Ομότιμος Καθηγητής του Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
==================================>
+ολική αίσθηση
Από τον Φεβρουάριο του 1974 που κυκλοφορεί στην Αθήνα το ποιητικό βιβλίο μου Αποσπάσματα του Κωστή, από τον Λ. Γιοβάνη, έως και σήμερα πολλές φορές χρειάστηκα/χρησιμοποίησα την αισθητική προσέγγιση που χαρακτήρισα σαν +ολική πρόταση. Χρησιμοποιώ αυτή την ιδιαίτερη γραφή, όχι σαν γραφιστικό λογοπαίγνιο, αλλά για να υπάρξει διαφοροποίηση από την λέξη « συνολική », που είναι ήδη εννοιοδοτημένη λέξη - στο κείμενό μου αυτό παρουσιάζω τις διαφορές τους αλλά και τις συμπληρωματικές τους σχέσεις. Έτσι, για να επανέλθω, το βιβλίο μου αυτό παρουσιάστηκε με μια +ολική ποιητική – μια ποιητική σε εξέλιξη στις σελίδες ενός βιβλίου. Αυτή η προσέγγιση που εξαπλώθηκε με σαφήνεια στο γλυπτό μου Το ερωτηματικό της Γής, όπως και στις ατομικές εκθέσεις Mediassemblages, Ρευστότητα στερεοποιημένη και στα περιβάλλοντά μου Λαβύρινθος ή το κενό μνημείο και Ηλεκτρικό πεδίο, ξεκίνησε τόσο σαν πρόταση παρουσίασης και σύνθεσης ενός έργου όσο και σαν +ολική προσέγγιση/πρόταση ζωής. Ένα +ολικό έργο τέχνης. Έτσι η πρώτη φορά που οργανώνω μια τέτοια προσέγγιση επανανάγνωσης των μορφών που με βοηθάνε εκφραστικά μέσα από την ιστορία, γίνεται στο πρώτο μου ποιητικό βιβλίο, που όχι μόνον περιέχει τμήματα από δικά μου ανέκδοτα βιβλία και επιγραφές δρόμων και παραινέσεις/σκέψεις για τον αναγνώστη αλλά και για αυτή την ίδια την πράξη της έκδοσης, όπως και τμήματα από άλλους συγγραφείς με μια ιδιαίτερη παρέμβαση. Η ποίηση/η τέχνη που βγαίνει στη ζωή και η ζωή που μπαίνει στην ποίηση/στην τέχνη. Δεν φοβάμαι το καινούριο στην ποιητική αίσθηση αλλά το παλιό κι αυτούς που βολεύονται γύρω του, το καθιερωμένο, το σίγουρο. Η πεπατημένη σήμερα είναι πια μια λεωφόρος ταχείας διέλευσης: προσοχή μη σας συνθλίψουν οι βιαστικοί οδηγοί! Από πάνω κι από κάτω γύρω και πέρα από κάθε σκηνή του παρελθόντος υπάρχει πάντα χώρος για νέα μηνύματα και καινούριες προσεγγίσεις, ναι τέτοια είναι και η δική μου +ολική προσέγγιση. Άλλο η πράξη με τα δεδομένα υλικά όπως: γράφω ποίηση με λέξεις, όπως ζωγραφίζω με χρώματα και κάνω γλυπτά με τρισδιάστατα υλικά και άλλο ο τρόπος επικοινωνίας τους που έχει να κάνει με την +ολική πρόταση και τον ολοκληρωμένο εσωτερικό διάλογο μεταξύ τους. Η εννοιολογία που συνδέει μεταξύ τους 40 ποιήματα σε ένα βιβλίο,15 μαρμάρινα κεφάλια σε ένα γλυπτό, 20 πίνακες και πέντε γλυπτά σε μια έκθεση. Για να είναι ζωντανά, παρεμβατικά κι εκρηκτικά! Σημειώνω πως υπήρξαν φορές που δεν μου χρειάστηκε αυτός ο τρόπος παρουσίασης – όμως όποτε τον οργάνωσα έτσι, είχα ουσιαστική ανταπόκριση γεννούσε ερωτήματα που διευκόλυναν τον διάλογο και την ποιητική/καλλιτεχνική επικοινωνία. Είναι μια προσέγγιση που με απασχόλησε/με προβλημάτισε, έχοντας στόχο την ουσιαστικοποίηση του αποσπασματικού λόγου.
Το πολύτεχνο έργο, που ονομάστηκε και συνολικό, και αυτό που με υπέρβαση των δεδομένων ορίων συνδιαλέγεται με άλλη τέχνη δεν έχει να κάνει με αυτό που δι-αισθητικά (δι-αισθητικά= δια μέσου των αισθητικών προταγμάτων με τα οποία διαλέγω να έρθω σε διάλογο) προτείνω σαν +ολικό. Είναι διαφορετικές προσεγγίσεις/προτάσεις, η μία συγκροτεί ένα έργο σύνθετων καλλιτεχνικών σχέσεων και αυτή που διαπραγματεύομαι εδώ θεωρεί την προηγούμενη πρόταση αισθητική/καλλιτεχνική προϋπόθεση των αρχών του 20ού όπως έχει ως προϋπόθεση και όλα τα άλλα αισθητικά ρεύματα. Άλλο η συνέργεια των τεχνών, η μίξης, το jamming, η αντίληψη του κολάζ, το assemblage, ή το θέατρο, ο κινηματογράφος, ο χορός, ή ακόμη οι πολύτεχνες αρχαίες εκφράσεις τέχνης και άλλο το +ολικό που πολλές φορές σε ένα είδος τέχνης εμφανίζεται σαν μια αισθητική στυλιστική πρόταση. +ολικό έργο τέχνης δεν δημιουργείται επειδή συνεργάζονται κάποιες τέχνες, αυτό ονομάζεται κολάζ τεχνών, μίξης αισθήσεων, πολύτεχνο έργο, συνολικό έργο. Αυτό ταιριάζει και με την αντίληψη του κολάζ όπου για παράδειγμα ένας μουσικός παίρνει τρία μουσικά μοτίβα (δημοτικό, έντεχνο κι ηλεκτρονικό) και τα ενώνει/ενσωματώνει ή ένας ποιητής κολλάει στίχους άλλων και παράγει ένα ποίημα. Μια εννοιολογική +ολική προσέγγιση θα ήθελε τα τρία αυτά μουσικά μοτίβα αυτόνομα στην ίδια χωρική παρουσία, παιγμένα από τον ίδιο εκτελεστή, ταυτόχρονα! Η πρακτική του κολάζ σαν έννοια χρησιμοποιήθηκε και στην ποίηση, από το ευρωπαϊκό Νταντά έως τον Αμερικανό Γουίλλιαμ Μπάροουζ που κείμενά του ήταν φτιαγμένα από τμήματα κειμένων όπως και στους πειραματισμούς του Claude Pelieu στην Γαλλία, στην προφανή ποίηση του Jiri Kolar, στο παγκόσμιο κίνημα της Οπτικής Ποίησης (Visual Poetry) και φυσικά στο μοναδικό Empty Words του John Cage, ένα τυχαίο ανακάτεμα λέξεων και συλλαβών. Σ’ αυτή την ερευνητική πολυποιητική συμπεριφορά εγγράφεται και το Poème Electronique, του Ι. Ξενάκη για το περίπτερο της Philips στην Παγκόσμια Έκθεση του 1958. Οι εικαστικές τέχνες οικειοποιούνται τόσο την ποίηση όσο και την πραγματικότητα κάνοντάς την τέχνη. Γιατί η ποίηση να μην οικειοποιηθεί, για να παρέμβει, για να ποιητικοποιήσει την καθημερινότητα, με τα δικά της υλικά, μια που παντού υπάρχει ο λόγος και οι έννοιες που είναι φορέας;
Ένα +ολικό έργο τέχνης υπάρχει και μέσα στην « συνολική » αντίληψη της τέχνης όπως περιγράφεται από πολλούς καλλιτέχνες και ποιητές. Δεν μου αρέσουν αυτές οι στριφνές φράσεις όμως είναι λεπτές οι διαφορές για να αποσαφηνιστούν και να προσδιοριστούν. Οι +ολικές προτάσεις δημιουργούν ρήξη μιας κατεστημένης πρακτικής και ανοίγουν διάλογο με τον θεατή μέσα από έναν ανοιχτό εννοιολογικό καθορισμό. Ο Γ. Παπαϊωάννου έλεγε πως «…ο ένας προσφέρει την ζωγραφική του, ο άλλος την ποίησή του, ο άλλος την μουσική του και βγαίνει ένα έργο συνόλου ». Αυτό δεν έχει να κάνει με το +ολικό έργο που συζητάω, αλλά όπως προείπα φυσικά ενυπάρχουν αυτές οι αισθητικές διαθέσεις μια που μέσα από όλες αυτές τις προτάσεις μπορεί, αν το χρειάζεται ο ποιητής/καλλιτέχνης να παράξει ένα +ολικό έργο. Ο άνθρωπος είναι ένα +ολικό έργο. Από τον πρώτο άνθρωπο που χρειάστηκε την τέχνη ποιες αισθητικές να θέσεις για αναζήτηση, αφού ακόμη ούτε το αίτημα της αισθητικής δεν θα υπήρχε! Αντίθετα το πολύτεχνο έργο σαν μια τελετουργία στους πρωτόγονους έφερνε σε διάλογο μυσταγωγικό πολλών μορφών τέχνες. Η τέχνη θέλω να είναι δημιουργική, ερευνητική, πειραματική, απελευθερωμένη και να προσπαθεί να εξελίξει/ανανεώσει τον λόγο της και ας μένει και σε μία μορφή τέχνης. Εξ άλλου η μουσική, ο λόγος και η ηθοποιία συνεργάζονται και το αποτέλεσμα λέγεται για παράδειγμα θέατρο ή κινηματογράφος και λειτουργούν σαν αυτόνομα είδη/μορφές. Μήπως η απολυτότητα υπονοεί συντηρητισμό; Έτσι μια καινούρια, αυτόνομη μορφή τέχνης στο μέλλον μπορεί να ενσωματώνει πολύτεχνα είδη αλλά και +ολικές αισθητικές προτάσεις, μέσα στα πλαίσια μιας συνολικής αντίληψης της τέχνης. Ο Νάνος Βαλαωρίτης στο ανέκδοτο κείμενό του, Περί Ποιήσεως, του 2004, γράφει το εξής: «…η ποίηση είναι κι αυτή όπως ο έρωτας ένα δαιμονικό στοιχείο που συνδέει το θείο και ακατάληπτο μυστήριο του κόσμου με την καθημερινότητα των ανθρώπων και μόνο εκείνη είναι ικανή να την αποκαλύψει στην πληρότητά της. Κι εδώ δεν μιλάμε μόνο για την ποίηση με την στενή έννοια ενός είδους λογοτεχνικού με τις μορφές που υποδύθηκε στους αιώνες και πώς άλλαξαν αυτές με τον χρόνο, αλλά με το ευρύτερο πνεύμα της που μπορεί να ονομάσουμε « ποιητικότητα » και « ποιητικοποίηση » και πώς λειτουργεί αυτή σε όλα τα εκφραστικά είδη, είτε των εικαστικών τεχνών, της μουσικής, του θεάτρου, της γραφής και της αρχιτεκτονικής. Θα έλεγα μάλιστα και μέσα στη ζωή την ίδια όπως την διαμορφώνουμε.». Η +ολική διαμόρφωση μιας δημιουργικής τέτοιας πρότασης, εγγράφεται στη λογική της ιδεολογικής οικειοποίησης κι αντιπαράθεσης διαφορετικών μορφών έκφρασης σε διάλογο μεταξύ τους. Δημιουργική τέτοια αντιπαράθεση που να ανοίξει τον μεταξύ τους διάλογο επί της ουσίας έτσι που να ισχυροποίηση τη σχέση τους με χαρακτηριστικά συγγενικότητας.
Έτσι, στο μαρμάρινο γλυπτό μου, τα κεφάλια ξεπηδάνε από το έδαφος με μια αδρή γλυπτική γραφή, συνεχίζουν με πιο ρεαλιστικές προσεγγίσεις έως που φτάνουν στον φωτορεαλισμό για να διαλυθούν σε αφαιρετικές φόρμες – από τον άγριο εξπρεσιονισμό, στον ρεαλισμό στην αφαίρεση όλα σε ένα γλυπτό, με στόχο Το ερωτηματικό της Γης ν’ ανταποκριθεί στην ευθύνη του τίτλου του. Στη σειρά Mediassemblages, ( πρώτη παρουσία το 1983 ), χρησιμοποίησα πολλούς τύπους εικόνων μέσα στη +ολική παρουσία αυτής της σειράς. Χρειαζότανε να δημιουργήσω ένα σχόλιο γι’ αυτά τα υλικά στην Ελλάδα μια που εκείνη και μόνον την στιγμή άρχιζε να κατακλύζεται/κυριαρχείται από τα πολύχρωμα τυπογραφικά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Έτσι τα περιοδικά και οι έγχρωμοι κατάλογοι είναι που δώσανε το πρωταρχικό υλικό και κατεύθυναν τις συνθέσεις – πάντα βέβαια μέσα από το δικό μου επιλεκτικό, παρεμβατικό, κριτικό, σαρκαστικό μάτι. Υπήρχαν διαφορετικά στυλ και μορφικές προσεγγίσεις του κολάζ και του assemblage, αλλά εννοιολογικά ενωνόντουσαν με την κριτική έννοια της υπαλλαγής, την δεικτική χρήση κάποιων πολύχρωμων θεμάτων και την +ολική πρόθεση απέναντι στα πολύχρωμα μέσα εκείνης της εποχής. Στις μεγάλες εγκαταστάσεις +ολικές προτάσεις Λαβύρινθος ή το κενό μνημείο, το σημαντικό ήταν να διέλθει ο θεατής ανάμεσα στα περάσματα από διαφανείς καθρέφτες, να αντικαθρεφτιστεί αλλά να συναντήσει λόγω διαφάνειας και τον θεατή της άλλης πλευράς, άλλοτε διαβάζοντας το κείμενο του Καστοριάδη που συμμετείχε σε ένα κοινό έργο μας κι άλλοτε παρατηρώντας κάποια περίεργα δικά μου έργα έως και ένα πανό διαδήλωσης με σπασμένα κεφάλια από ελαφρύ υλικό που συνέθεταν ένα σύνθημα και όλα μαζί για να γιορτάσουμε τα 200 χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης μέσα κι έξω από το Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας. Ετερόκλιτα στοιχεία σε μια διαδρομή αναγνώρισης του ουσιαστικού στοιχείου της επικοινωνίας που αναπτύχθηκε σε τρεις μεγάλες ατομικές μου εκθέσεις με αποκορύφωμα το Τελετουργία του 20ού αιώνα. Το ίδιο και στα Ενεργειακά πεδία, +ολικές προτάσεις παρουσίασης Τέχνης-Τεχνολογίας, όπου κυρίαρχη προσέγγιση για την κατασκευή ενός έργου ήτανε το κατά πόσο θα αφήνει στα μάτια του θεατή να φαίνεται ο κεραυνός σωστά. Τα υπόλοιπα δε βρισκόντουσαν μέσα στις επιλεγμένες προτεραιότητές μου. Όλα μαζί λοιπόν τα έργα στα Ενεργειακά πεδία, δίνανε το τελικό οπτικό/ηχητικό ενορχηστρωμένο περιβάλλον όπου ο κεραυνός αποκτούσε την μεγαλύτερη ελευθερία του και δημιουργική του παρουσία και οντότητα. Αισθητικά λοιπόν, ενώ ένα-ένα τα έργα είναι αναγνωρίσιμα ως αναφορά τον δημιουργό τους, φέρουν διαφορετικές αισθητικές καταβολές/αναφορές άλλα δε παρουσιάζονται σαν επίτοιχα, άλλα σαν κατασκευές, άλλα σαν περιβάλλοντα πάντα με κύριο μέλημα τον διάλογο μεταξύ τους αλλά και με μοναδικό στόχο τη λάμψη των κεραυνών στα μάτια των θεατών. Αυτό είναι ακριβώς η απελευθέρωση από τις κλειστές φόρμες όπως επίσης και η στόχευση της επανεννοιοδότησης ή της εύρεσης της ουσίας.
Όπως στο τέλος του ποιητικού μου βιβλίου, Αποσπάσματα του Κωστή, υπάρχει ένα κείμενο που αναφέρεται στην έκδοση, έτσι και στο μαρμάρινο γλυπτό και στις εγκαταστάσεις ένα κείμενο συνοδεύει πάντα αυτή την πράξη, παράλληλα κι αυτόνομα δρώντας. Η παρουσίαση αυτή λοιπόν, ο τρόπος της και το αποτέλεσμά της είναι σημαντικό και παρεμβαίνει, για παράδειγμα στο ερώτημα τι είναι βιβλίο, όπως και τι είναι μια έκθεση, όπως και το ποια είναι η αφηγηματική εκείνη προσέγγιση που να δίνει στα αποσπάσματα μια άλλη ανάγνωση. Έτσι απαντάει στην αφήγηση και παρεμβαίνει εννοιοδοτώντας τα αποσπάσματά της. Και μάλιστα όχι σαν θραύσματα τυχαία, αλλά τέτοια που δημιουργούν μια άλλη συνολική επανανάγνωση. Αυτή η +ολική παρουσία της ποίησης μπορεί να γίνει, όποτε χρειάζεται στον ποιητή, μέσα σε ένα τόπο/βιβλίο/δρώμενο/βιντεοποίημα και φυσικά σε VJ’s γνωρίζοντας κι ανακτώντας τις ιστορικές καταβολές που διαλέγει κι ελεύθερα να εκφραστεί σε όποια ιστορική φόρμα έτσι που να μην διαιωνίζεται η επιλεγμένη φόρμα για να εγκλωβίζει, αλλά να ασκεί τα καθήκοντά της για να επιτύχει η έκφραση της πλέον δυνατής παρουσίας της. Αυτή η συγκατοίκηση που προτείνω σε έναν τόπο, βιβλίο, γλυπτό ή το διαδίκτυο, σε μια χώρα, το ανθρώπινο κορμί, τις πέντε γλώσσες, σε ένα βιβλίο και τις πέντε αισθήσεις, σε ένα κορμί και τις πέντε ηπείρους μπορεί να κινητοποιηθεί δημιουργικά μόνον μέσα από την απελευθέρωση από τα κλειστά αισθητικά δόγματα, μόνον μέσα από την δυνατότητα να γεννηθούν καινούριες προσεγγίσεις μέσα από την γνώση που έχουμε για την παγκόσμια ιστορία της ποίησης και της τέχνης. Έτσι για μένα περιγράφεται το προσωπικό ύφος παρουσίασης κι εγγραφής του κάθε ποιήματος ή ποιητικής πρακτικής. Αυτή είναι η εννοιολογική μου κατεύθυνση σε έναν επιλεγμένο δι-αισθητικό διάλογο. Το εντοπίζω σαν ένα συνεχές δημιουργικό ζητούμενο του μοντερνισμού, που αντλεί από τις πηγές των αισθητικών ρευμάτων έχοντας την ελευθερία να είναι +ολικά ανθρώπινο το δημιουργικό πρόταγμα. Έτσι, λοιπόν, δεν είναι πέρα από τα αισθητικά προτάγματα ή στυλ, αλλά αντίθετα κάθε φορά τιμώντας/ορίζοντας/επαναπροσδιορίζοντας διαφορετικά αισθητικά χαρακτηριστικά και θεωρώντας την +ολική έκφραση προσπάθεια συνέχισης κι έρευνας εκφραστικής αυτών των επιλεγμένων μορφών σε εξέλιξη. Έτσι, καινούριες αλληλουχίες εκφραστικές ορίζουν μια αισθητική σύμπλεξη/συμπόρευση σε δρόμους απελευθερωμένους. Όλα δεν κολλάνε με όλα, το σημερινό ανακάτωμα δεν είναι απελευθερωμένο. Αντίθετα κρύβει την ιδεολογία του μεταμοντέρνου σχετικισμού και δεν ορίζει μια ιδεολογική και αισθητική προσέγγιση. Ποιητική πρόταση με έναν εννοιολογικό καθορισμό τέτοιο που το παιχνίδι να γίνεται η δουλειά των ποιητών!
Το ότι υπάρχει ιστορία των κοινωνιών, σημαίνει αλλαγές που καταγράφονται. Μπορούμε να σκεφτούμε την ποίηση και την τέχνη χωρίς ιστορία - δηλαδή χωρίς αλλαγές; Σήμερα με τους γρήγορους ρυθμούς εναλλαγών και ρυθμών ζωής, η ποίηση και η τέχνη έχει μπει σε διαδικασία γοργής ενσωμάτωσης, μετάλλαξης για να εκφράσει ένα όχημα που κινείται εικονικά, που διαδρά στιγμιαία με τον χρήστη/αναγνώστη, που βρίσκεται στην άλλη πλευρά του πλανήτη και ο χώρος αυτός στον οποίο γίνεται όλο αυτό το ψηφιακό γεγονός είναι άυλος. Υπάρχουν κάποιοι περίοδοι που εμφανίζονται ανανεωτές/πρωτοπόροι ποιητές και καλλιτέχνες, αλλιώς τι ιστορία θα υπήρχε; Ιστορία της επανάληψης, της ομοιότητας ή θεματικής μόνον προσέγγισης και στυλιστικής ομοιογένειας; Θα ήτανε λογικό αυτοί οι πρωτοπόροι να είναι αυτοί που μένουν στην Ιστορία μια που χάραξαν μονοπάτια – σήμερα στην Ελλάδα γίνεται το ανάποδο, τους ξεχνάμε αυτούς που με μια ανανεωτική αίσθηση ανατροπής κατέθεσαν την ποιητική/καλλιτεχνική τους διαδρομή. Αν δεν είχαν προϋπάρξει αυτοί οι ποιητές και καλλιτέχνες που μας πέρασαν από την άλλη πλευρά της ποίησης, της τέχνης και της ζωής, δεν θα είχε σήμερα νόημα να προσπαθούμε να μιλήσουμε σε βάθος για την ποιητική/καλλιτεχνική έρευνα και την εκάστοτε πρωτοπορία για να φτάσουμε μάλιστα σήμερα να αναζητούμε το μετά! Έτσι πρέπει να μελετήσουμε την διεθνή και τοπική πρωτοποριακή ποίηση και τέχνη και τα σημαντικά βήματα που γίνανε, θα πρέπει λοιπόν να αναφερθούμε σε ποιητές και καλλιτέχνες διεξοδικά. Η ποιητική επικοινωνία ψάχνει πάντοτε απάτητα μονοπάτια. Στόχος ένας ορίζοντας με μια νέα πολυδιάστατη σύνταξη/αίσθηση, πολυποιητική - σύνταξη μιας έκφρασης που χρησιμοποιεί ό,τι και το ανθρώπινο κορμί. Τον ήχο, την εικόνα, την ανάγνωση, την κατανόηση, τις μυστικές αισθήσεις και όλα αυτά μαζί. Ποίηση και τέχνη σημαίνει πολλά πράγματα. Αν ζητήσεις ποιητική αίσθηση πού ακριβώς θα την βρεις; Μέσα σε ποιο βιβλίο - αν βρίσκεται μόνον μέσα σε ένα βιβλίο! - κρύβεται αυτή η περίεργη αίσθηση και πώς θα την διαλέξεις και τι θα είναι αυτή η ανανεωτική αίσθηση επαναπροσδιορισμού της ποιητικής; Γιατί τίποτα δεν ανανεώνεται;
Ξαναδιαβάζοντας αυτά που υπάρχουν και δίνοντας εκφραστική δυνατότητα σε κέλυφος που περικλείει όμοια αλλά και ετερόκλιτα είναι μια έγκυος/έκρυθμη στιγμή που αναμένεις πέντε διαφορετικά στοιχεία από μια μόνον γέννα - όλα μέσα στο ίδιο κέλυφος ζωής/ανάγνωσης. Ανάμεσα στις φόρμες για να φανεί/να αναδειχθεί το ελεύθερο πνεύμα και στυλ μέσα σ’ αυτό το κέλυφος, μακριά από φορμαλιστικές καθηλώσεις. Ανάμεσα στις φόρμες με ελευθερία έτσι που να δημιουργηθεί κέλυφος με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ή ένα ιδιαίτερο ιδίωμα ή μια ταυτότητά του. Έτσι παράγεται αισθητική, μια ποιητική αντιμετώπιση τέτοια που η επανανάγνωση των διάφορων επιλεγμένων μορφών να γίνεται το κέλυφος του έργου τέχνης ή του ποιητικού βιβλίου ή ένα νέο αισθητικό σώμα προσέγγισης της δημιουργίας. Καλλιτέχνες/ποιητές/μουσικοί εφαρμόζουν αυτή την δι-αισθητική πρόταση. Αυτή η πρόταση παρουσίασης, αυτό το κέλυφος είναι ένα +ολικό έργο. Και φτάνουμε στον τρόπο σύνθεσης, σε αυτό δηλαδή που ενυπάρχει και ενώνει εσωτερικά όλο το έργο. Αυτό που το κάνει και αναπνέει που το διατηρεί ζωντανό ή που ακόμη το σκοτώνει. Σχέδιο ζωής, αγωνίας, έρευνας, ομορφιάς, ευχαρίστησης, αγώνα, κατάκτησης. Έτσι κι αλλιώς πρέπει να δεχτούμε πως υπάρχει μια ιδιαίτερη ένταση ανάμεσα στην γραπτή λέξη και την εκφωνούμενη /προφορική λέξη, όπως και ανάμεσα στην γραπτή λέξη και το περιεχόμενο στο οποίο εννοιοδοτείτε αυτή η λέξη, όπως και ανάμεσα στην γραπτή λέξη και τη σχέση της με την παρουσίαση του κειμένου. Η έρευνα για τον άγνωστο Χ στην ποίηση και στην τέχνη, έτσι ώστε να δημιουργήσει ένα +ολικό έργο, με βοήθησε στο να ξεκαθαρίσω την πολυεπίπεδη προσέγγιση απέναντι στην αφήγηση και μου έβαλε αισθητικές επιλογές και περιορισμούς για να ερευνήσω τις εκφραστικές/ποιητικές /πλαστικές ανησυχίες μου.
Ένας κόσμος ποίησης. Ένας κόσμος τέχνης. Μια γειτονιά που επικοινωνεί και παίζει και δημιουργεί – διαφορετικοί άνθρωποι σε ετερόκλιτες διαδρομές που συγκροτούν έναν κόσμο με μια συνολική ματιά συγγενικότητας. Πολύ θα ήθελα όλα να οδηγούν στην +ολική παρουσία του ατόμου/καλλιτέχνη/πολίτη. Αυτή η ολοκλήρωση είναι ζητούμενο γεγονός στις μεγάλες επαναστατικές γιορτές/περιόδους, για όσους το έχουν ζήσει, για όσους το έχουν αισθανθεί. Σαν συνέχεια της έκφρασης στην βράση κολλάει το σίδερο αλλά και σαν ευχή δική μου για ένα μέλλον με +ολικό πανανθρώπινο όραμα.
Απόσπασμα από το κείμενο: άγνωστος Χ στην ποίηση. Παρουσιάστηκε στο 30ο Συμπόσιο Ποίησης, τον Ιούλιο του 2010, στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας.
Όλο το κείμενο στην ηλεκτρονική διεύθυνση:http://www.costis.gr/uploads/3/7/7/8/3778954/abc.pdf
==================================>
Στην είσοδο του εργαστηρίου του Κωστή ο Ε. Μαυρομμάτης, Αθήνα 2016.
|
|
12 / 2 0 1 5
Ο Κωστής Τριανταφύλλου διαβάζει ποίηση και σχολιάζει την ποιητική του
από το βιβλίο του "αποσπάσματα του Κωστή 1967-1973" με την ευκαιρία
της επανέκδοσής του από τις εκδόσεις Εξάρχεια.14 Νοεμβρίου 2015 στην Αθήνα.
O Θανάσης Μουτσόπουλος, Αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης
και Θεωρίας του Πολιτισμού στο Πολυτεχνείο Κρήτης,
για την επανέκδοση του βιβλίου ποίησης ''αποσπάσματα του Κωστή 1967-1973'',
14 Νοεμβρίου 2015 στην Αθήνα.
14 Νοεμβρίου 2015, η Λιάνα Σακελλίου, Καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. για την επανέκδοση του βιβλίου ποίησης ''αποσπάσματα του Κωστή 1967-1973'', στην Αθήνα.
https://www.youtube.com/watch?v=z36fYgyeVbU
Για την επανέκδοση του ποιητικού βιβλίου "αποσπάσματα του Κωστή 1967-1973", μιλάει ο Νίκος Κατσιαούνης. |
|
14 Νοεμβρίου 2015, η Ευγενία Αλεξάκη,ιστορικός της τέχνης, για την επανέκδοση του βιβλίου ποίησης ''αποσπάσματα του Κωστή 1967-1973'', στην Αθήνα.
|
|
