Ε λ λ ά ς Ε ξ π ρ έ ς
... από την πρώτη δημοσίευση τμήματος (ούτε καν ένός βαγονιού ιστορία) του Ελλάς Εξπρες
στο περιοδικό ΣΗΜΑ την δεκαετία του ΄70
και μετά από πολλές δημοσιεύσεις αποσπασμάτων του έως σήμερα
συνεχίζει την δημιουργική του διαδρομή και συγγραφική παρέα μου ...
Ε λ λ ά ς Ε ξ π ρ έ ς *
Στην διαδρομή με το τοπίο που δεν προλαβαίνουμε να ξεχωρίσουμε όταν το ταξίδι έχει σταματήσει, περίοδος αναμονής να κυριεύει τα μάτια η αγωνία να γράφεται σ’ ένα σώμα ανυπόμονο να καταλάβει τι θα συμβεί μετά. Διαδρομές νυχτερινής αφήγησης που δεν καταγράφηκαν, με κάνουν να στήνω αυτί έξω απ’ το βαγόνι, όταν έρχεται απ’ το πουθενά σε μια γαλήνια νύχτα τρομαχτική αντάρα με φοβερούς όγκους καταιγίδας για να περάσει γρήγορα και να χαθεί στον ορίζοντα ανάμνηση. Το όχημα κυλάει στην οδύσσειά του χωρίς να ξέρει τι περιμένει. Πόντιοι στοιβαγμένοι στα βαπόρια της τουρκικής ακτοπλοΐας. Αποσπάσματα αφήγησης διέρχονται απ’ το παράθυρο ν’ ακουμπήσεις πάνω τους. Το φως πέφτει γυμνό καίει το βυθό της ανάγνωσης. Προς το βάθος. Τα άδεια βαγόνια είναι που κάνουν τον περισσότερο θόρυβο. Η Μεγάλη Ιδέα. Πολλή ώρα σιωπηλοί να κοιτιόμαστε στα μάτια να διασχίζουν τοπία κι αφηγήσεις το παράθυρο του βαγονιού. Λέξεις που είχανε το θάρρος να ειπωθούν. Περιπλάνηση παρεκκλίνοντας να ορμάς μέσα βαθιά για να σαγηνευτείς από πλάνη και πάλι να βγεις στην διαδρομή που χαράζει σχήματα η άμμος τυχαία σώματα για να τα σβήσει το παλιρροϊκό κύμα με τις καταποντισμένες του φαντασιώσεις. Προς τον βυθό. Αμμολογία. Τσακισμένες συλλαβές συνθλίβουν βράχους ακλόνητους. Κονιορτός. Ένας γκρεμός φίλος μου με το όνομα Στέλιος - γνωστός αλχημιστής. Eίσαι εδώ στα βαθιά; Ανάγνωση κατάδυση στα νοήματα που ανήκουν σε εποχές που τις παρέλαβε κάποια απόχη ιστορικής εποχής. Ανελλιπής η παρουσία των αποσπασμάτων μου στον βυθό της περιπλάνησης - γραφή λαθρεπιβάτης που πάντα ονειρεύεται - κλείνει το μάτι στην ανάγνωση για να ξεκινήσει η ατμομηχανή της.
Αυτή την φορά βρέθηκα σ’ ένα παλιό αγγλικό βαγόνι. Το τραίνο αυτό λένε ξεκίνησε απ’ τον Πόντο και πάει στη Μεσόγειο. Η θέση που ταξίδευα άλλαζε κάθε φορά στα σύνορα που διασχίζαμε οριακά τις σταματημένες ματιές των ξεχασμένων στους σταθμούς. Ακόμη και σήμερα μου συμβαίνει αυτό. Τώρα ήμουνα εγκλωβισμένος στην Α' θέση με λαθρεπιβάτες στο κάτω μέρος της καρότσας να το ξέρουν όλοι και κανένας να μην το συζητάει. Ξεκινούσε το μυστικό ταξίδι μες στη νύχτα κι όπως πάντα δεν ήξερα που θα με βγάλει κι αυτή η διαδρομή. Ξαναπήραμε το τραίνο μαζί - δεν μπορώ ν’ αποχωριστώ την ανάγνωση αυτή. Τα όρια παίρνανε μορφή περνώντας από την μια θρησκεία στην άλλη, από την μια φυλή στην άλλη, από τον ένα πολιτισμό του καπιταλισμού σε μια αγροτική παμπάλαια κλειστή οικονομία. Ήτανε ατμός του συρμού που θόλωσε το τοπίο κι έμεινε για κάποιους αιώνες στα σύννεφα.
Ταραχή για να ξεκινήσει η ατμομηχανή αλλά αυτός δεν πλήρωνε μέχρι που να τελειώσει οι δυο κύριοι στο διαμέρισμα της τρίτης θέσης είπαν ότι είχε δίκιο και πρέπει να είχε δίκιο μερικές φορές είναι τόσο ξεροκέφαλος όταν βάλει ένα πράμα στο μυαλό του τα κατάφερε μια χαρά ν’ ανοίξει την πόρτα του βαγονιού με το σουγιά του αλλιώτικα θα μας πηγαίνανε μέχρι το Κορκ νομίζω πως το έκαναν για να τον εκδικηθούν Ώ μου αρέσουν οι εκδρομές με τραίνο ή με άμαξα με όμορφα μαλακά μαξιλάρια αναρωτιέμαι αν θα βγάλει εισιτήριο της Ιης θέσεως για μένα μπορεί να θέλει να μου το κάνει μέσα στο τραίνο δίνοντας φιλοδώρημα στον ελεγκτή.
Σκέφτομαι πως η Μαρία αναρωτιέται που βρίσκομαι ενώ θα αναδεικνύει την οικογενειακή θαλπωρή με μια περιττή φλυαρία γύρω από την πετυχημένη σχέση. Το να περιδιαβάζεις ανάμεσα στις γραμμές είναι επικίνδυνο, ακόμα και για επαγγελματίες του είδους. Κάθε ατμομηχανή πριν το παρθενικό της ταξίδι βαφτιζόταν, Μικρά Ασία είπανε την δικιά μας. Ταξίδι χωρίς αναμνήσεις δεν γίνεται, γι’ αυτό αλλάζω βαγόνι πλησιάζω την κινητήρια δύναμη του συρμού - εκείνος κοιτάει ολόγυρα ορμάει ξαφνικά προς τα εμπρός. Μέσα από την ομίχλη που σηκώνεται ένας αμμοστρωτήρας σαν δράκοντας προχωρώντας μ’ επιφύλαξη έρπει με όλο τον όγκο του κατά πάνω του - το τεράστιο κόκκινο φανάρι του τού κάνει νοήματα και ο τρολές του σφυρίζει πάνω στο ηλεκτρικό σύρμα. Ο οδηγός του πατάει το σήμα κινδύνου. Το φρένο ουρλιάζει απελπισμένα. Ο Μπλούμ υψώνοντας ένα χέρι που φοράει άσπρο γάντι αστυφύλακα βγαίνει άτσαλα έξω από τις ράγες με σπασμωδικές κινήσεις. Ο οδηγός πλακουτσομύτης με το κορμί σκυφτό πάνω στο τιμόνι ουρλιάζει καθώς γλιστράει δίπλα του πάνω από αλυσίδες και κλειδιά. Τι ανάγνωση κι αυτή – αφύλακτη διάβαση!
Ελαφρές παλμικές κινήσεις στον ελάχιστα γερμένο λαιμό της μετέφεραν το ταξίδι μέσα στις αργές και νωχελικά επαναλαμβανόμενες χωρογραφίες του απροσδιόριστου φωτισμού του βαγονιού - τα χείλη να πρέπει να μιλήσουν κι η γλώσσα να τα δροσίζει με λέξεις ρυθμικές. Είμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με άγνωστη συμπεριφορά - τα χαρακτηριστικά μας. Ένα πήγαινε έλα ασθμαίνοντας την αναγνώριση, επαναληπτικό. Το κεφάλι της γέρνει από την αντίθετη πλευρά για να ακουμπήσει την ματιά της αλλού. Μετράει τα φυλαχτά που μάζεψε να τους δώσει ρυθμό στη χούφτα της βυθισμένη, να διαβάζει τις ιστορίες που φευγαλέα καταγράφονται εδώ, όταν η Μαρία γειτόνισσα της εκμυστηρευόταν - και το όνομα του Νίκου να επανέρχεται σαν κάτι που εμπεριέχει την νίκη. Μέσα σ’ αυτό τον κόσμο που ψηλαφούσε, εμφανίζεται το εξοχικό σπίτι με το αναγκαίο ποδήλατο και τα πρώτα παιχνίδια με τα αγόρια - ραντεβού στον Παρθενώνα που ήταν ένας φούρνος κακοχτισμένος με τσιμεντένιες κολώνες έξω απ’ την οικοδομή να βαστάει την πλάκα της σκεπής - τις φιστικιές, τον φοίνικα και το νησάκι απέναντι. Τα λόγια της γερασμένης αλλά γιγαντιαίας πάντα Κούλας θα της μείνουν αξέχαστα στη χούφτα της βυθισμένη σε μια αναπόληση που θέλει να επιστρέψει .Είναι μια ιστορία που ανήκει στο Μικρασιατικό Αττικό τοπίο και στις μυρωδιές του, στο κλίμα και τους ανθρώπους του, στα σπίτια εκείνα και στις γειτονιές που ψάχνοντας τα ίχνη που είναι ακόμα ορατά και τις ιστορήσεις φτιάχνεται ένας μύθος πολύ ανθρώπινος. Θα τα τρυπήσει θα τα περάσει σε ένα μίτο της Αριάδνης να φυλάνε τις μνήμες του αύριο κι όσο θα τα μετράει ,θα τα ακουμπάει, θα τα θωπεύει γυμνά νομίσματα μιας πληρωμής πού τέλειωσε στη χούφτα της βυθισμένη - θα έχουν αξία ενέργειας που φορτίζουν απ’ τον λαιμό της τα άκρα της σκέψης της γυμνά.
Όπως γυρίζεις τα μέσα έξω και αποκαλύπτεται ο βόμβος ,αποκλειστικά δυνατός όγκος κρουστών ν’ ατενίσεις πέρα δίνοντας νόημα στην μετακίνηση - δρόμος φυγής. Εάν μετακινείσαι μόνος τότε θα πρέπει να συμμορφώνεσαι προς τις οδηγίες, εάν μεταφέρεις το πούπουλο νόημα μιας ανεξίτηλης σχέσης στην τούφα των βαμβακιών που μόλις σκάσανε μύτη στον θεσσαλικό κάμπο - ανάερη κοίτη διακυμάνσεων στην αχανή πεδιάδα νόημα για να περάσουμε σε άλλο βαγόνι, για αλλού - εκεί όπου μελετούν τα μάτια σου. Ο ρυθμός της ανάγνωσης αιωρείται έξω από το παράθυρο του διαμερίσματος του τραίνου παρακολουθώντας την μικρή Βόλβη ν’ ανανεώνει την υγρασία της, τρυφερό αλφάβητο όπου τα αποσπάσματα της ομίχλης σχηματοποιούν μεταφορές μιας απροσδιόριστης εισόδου στα νερά της. Ο κος Μπλούμ στην αγκαλιά που σε οδηγεί στον πάτο, για να κόψεις τις κακές συνήθειες όπως Οδύσσεια του αφρού που είναι αφροδίσια - μια κι έξω φαινόμενο, στα βαθιά! Ο οδηγός ενεργοποιεί το σήμα κινδύνου της γραφής διερχόμενος από προθήκες μαγαζιών, ειδικευμένων στα εδώδιμα κι εσπεριδοειδή βιβλία, που έχουν εβδομαδιαία ανελλιπώς ανανεούμενες προθήκες από νέους συγγραφείς σε σωστή εποχιακή συσκευασία και τίτλους που να σαγηνεύουν τους επιβάτες ακόμα και σε αναμονή σε άδειο μεταπολεμικό σταθμό - ανάγνωση να υπάρχει κι ο μηχανοδηγός σε δουλειά να βρίσκεται! Απ’ όπου θέλει μας πάει μου φαίνεται, χάλασαν κι αυτές οι αναγνώσεις, σε αδιέξοδες διαδρομές μας οδηγούν. Τίποτα.
Ελάχιστες αμυχές στον γερμένο ελαφρά λαιμό της με προκαλούσαν να αισθανθώ το ρυθμικό λίκνισμα του τραίνου πάνω στις ατσαλένιες γραμματοσειρές. Κοιλάδες του λευκού στο βάθος της θέας, τόπος, όπου το χιόνι δεν έλιωσε ή φως που εντοπίστηκε στις παρυφές της απότομης εναλλαγής της θέασης στην ταχύτητα του τραίνου, οπτασία. Γραμματοστοιχίες να διασχίζεις άγρια πυκνή βλάστηση, αισθήσεις. Σειρές ομίχλης ακολουθούν τις δενδροστοιχίες, όπως τις λέξεις οι βαθιές μυρωδιές της όταν τα μάτια θέλουν να βλέπουν γυμνά. Διαβάζεις τις λέξεις με νεύματα που αφήνουν να διανοηθείς το αδύνατο. Ένα ολόκληρο βράδυ με μια άγνωστη γλώσσα και σήμερα να μην αναγνωρίζω παρά μόνον τις αποσκευές της. Διάφανο δέρμα, βρόχινη φωνή με βαθιά μάτια. Το βαγόνι αυτό δεν με βγάζει εκεί που θέλω -στον επόμενο σταθμό θα περιμένω το τραίνο της νύχτας.
Το όχημα προσπαθεί να πιάσει σταθμό κυριαρχείται πάντως από σκοταδισμό. Σκοτεινή περίοδος εισβολών στο σώμα της ανάγνωσης .Άγνωστες γλώσσες βρίσκονται καθισμένες η μία απέναντι από την άλλη περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή να σηκωθούν από την θέση τους για να μπορέσουν να αναπτύξουν και πάλι τις διαδρομές που τόσο καλά γνωρίζουν. Πρώτο σώμα στρατού Αφιόν Καραχισάρ. Μέσα στο βαγόνι με τις αναμνήσεις το φως τύφλωνε. Μέσα εκεί ακούστηκε πως η Μικρά Ασία χάθηκε σαν μικρό παιδί έπεφτε φως και με σκότωνε. Τα διαμερίσματα των βαγονιών δεν είναι κλειδωμένα κι οι ειδήσεις είχανε την δυνατότητα να μπαινοβγαίνουν , να μας ξαφνιάζουν. Αναβόσβηνε το φως στο βαγόνι κι έκαιγε τις σχέσεις αυτών που παίζανε την υπομονή τους κορώνα γράμματα, επιμένοντας πως θα ξαναδούν άσπρη μέρα ρουφώντας μέχρι τον πάτο κάθε στιγμή της πρόσκαιρης αυτής συνάντησής τους. Κυνήγησαν τον χρόνο σελίδα-σελίδα .
Πηγαίνοντας προς το σκοτεινό κρεβάτι υπήρχε εκεί το αυγό του Σεβάχ του Θαλασσινού από το παραμυθένιο βορινό πουλί μέσα στη νύχτα του κρεβατιού όλων των βορινών παραμυθένιων πουλιών. Μέσα από τις ρωγμές του χρόνου κύλησαν σπουδαίες στιγμές που ζήσαμε το φως κατάματα. Χαμηλό βαρομετρικό. Κάποιο βαγόνι αρχίζει να ξεκόβει, χάλασε ο καιρός, χάθηκε το βαγόνι σε πορεία που διασχίζει διαδρομές που δεν χαράχτηκαν στον χάρτη. Σύστημα ακραίων φαινομένων. Το μοναχικό βαγόνι φάντασμα συνθηκολόγησε με την μοίρα του και περιπλανήθηκε. Μάθαμε πως το βρήκαν παρατημένο έξω από την Λωζάννη. Το όχημα κυλάει στην οδύσσειά του. Η γραφή λαθρεπιβάτης που πάντα ερωτεύεται. Μυστήριο η εκμνηστήρευση, εκπόρνευση. Υπάρχει πάντα τέλος. Όπως όταν γυρίζεις σελίδα δεν ξέρεις. Κι αν οι υπόλοιπες σελίδες δεν γράφουν τίποτα; Δεν ήρθε η ώρα να κατέβω απ’ αυτή την αποσπασματική διαδρομή. Η άγρια ανάσα της ατμομηχανής βογκούσε ολονυχτίς μηνύματα να προϋπαντήσουν την ηχώ στα βαθιά λαγούμια που σκάψανε στα όρη για να διαβεί - όπως στο μέτωπό του η τελευταία ρυτίδα όταν έμαθε την απώλεια μιας ακόμη λέξης από το λεξιλόγιο.
*Απόσπασμα από το ανέκδοτο βιβλίο Ελλάς Εξπρές. Τα τμήματα που χρησιμοποιήθηκαν από τον Οδυσσέα του Τζαίημς Τζόυς είναι σε μετάφραση του Σ. Καψάσκη, εκδ. Κέδρος, Αθήνα 1990. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Νέα Συντέλεια το 2014 στην Αθήνα.
| nea_synteleia_2004.pdf |
Απ ο σ π ά σ μ α τ α Σ ι ω π ή ς *
Η πρώτη μέρα που σε αναγνώρισα. Μέσα από την σιωπή γεννημένη. Περίοδος αναμονής. Ασήμαντοι καιροί για γυαλιστερούς ήρωες που αναποδογυρίζουν το σκηνικό που δε λέει τίποτα αλλά γυρίζει και σφυρίζει κι αφήνει αδιάφορο τον κόσμο. Μια μικρή θνησιγενής ματιά κι ανδρώθηκε ο νεαρός στα μάτια της.΄Οπως όταν αναγνωρίσεις την χρονική στιγμή που είδες για πρώτη φορά τα μάτια της κάθε μέρα.
Η δεύτερη μέρα που σε αναγνώρισα περιμένοντας κάτι καλύτερο στην σιωπή και στα ψέματα και στην φλύαρη κατανάλωση χρωμάτων και λέξεων. Απόσπασμα δεύτερο όπως η δεύτερη μέρα της δημιουργίας και ανάμεσα σιωπή. Ο Καλλίμαχος ακόμα μου λέει καλημέρα για να περάσω την στιγμή της μέρας αυτής γεμάτη από παραγγελίες για στίχους και υλικά κατασκευής τους. Μέσα στην σιωπή της γλώσσας. Σκεπτόμενη σιωπή. Από το πρώτο μου βιβλίο ποίησης - σιωπή. Κρακ λοιπόν το 1974. Η σημαντική δεκαετία αποκατάστασης της ιστορικής μνήμης – ανάκατα! Οποιος προλάβει – σήμα σιωπής.Ταξιδεύουμε στη μνήμη που δικαιώνεται αποσπασματικά κι επανέρχεται ρυθμικά μέσα σ΄αυτή την άβυσσο να ανασύρει δικαιωματικά τις πλούσιες στιγμές εκείνες που πλησιάζουν το σημαντικό. Δεν ξέρω άν είναι μνήμη του τώρα – ας είναι τουλάχιστον στα μάτια της γνωστής Μαρίας στον επόμενο σταθμό. Πρέπει να διαβάσουμε την σιωπή ώρα πολλή. Εξ άλλου το τραίνο σταμάτησε, οι ταξιδιώτες κλείστηκαν στ΄ όνειρο κι ο αέρας στον κάμπο η νύχτα κι ύστερα η βροχή.
Η σημερινή μέρα ξεκίνησε αποσπάσματα ονείρου στα χείλια να αναρωτιέσαι με ποιά μνήμη θα προχωρήσεις στην αναγνώριση της ασήμαντης και σταματημένης πραγματικότητας. Κόσμος σιωπής ντυμένος στα λευκά φορτώνει τις αναμνήσεις του στο βαγόνι μας. Περισσεύουν εικόνες - τις λέγανε μεταφρασμένα υπερρεαλιστικές !-όπως κοίταζα από το παράθυρο. Δείχνεις τις εικόνες αυτές για ταυτοποίηση προσωπικότητας σε σχέση με τα χτεσινά σου όνειρα, για να σου επιτραπεί να ταξιδέψεις μαζί μας. Η σημερινή μέρα όπως τραίνο στην ώρα της πάντα. Σιωπηλές ρηγματώσεις στο δέρμα της έτσι που την αναγνώρισα για δικιά μου μέρα.
Κυλάει σαν το νερό στο αυλάκι αυτή η διαδρομή χωρίς στίξη περιφορά σαν γυναίκα περίπατος. Σύμβολο ανανέωσης με φανερά τα σημεία φθοράς του χτες εν αναμονή συμβολαίου αναγέννησης με το αύριο. Νεογνική πορεία που διασχίζει διαδρομές που δεν χαράχτηκαν στον χάρτη της σιωπής. Σε αναγνώρισα καλοκαιρία με βρόχινη μορφή να εννοείς τόσα που δεν κι άλλα τόσα που ίσως - έως που έστριψε να κοιταχτεί κρυφά στον καθρέφτη της. Παλίμψηστος μήτρα των γυναικών όπου οι επάλληλες αποξύσεις μόλις που αφήνουν ίχνη των υποκείμενων κυήσεων. Αυτό το ταξίδι με τα χτεσινά σου όνειρα! Υψηλών πιέσεων σιωπή σε ορατότητα περιορισμένη. Να σε δω εκεί στην αποβάθρα μούσκεμα απ’ την αχλή του κύματος. Νυχτερινή αντανάκλαση στον αφρό της θάλασσας που δοκιμάζει την αντοχή της επανάληψης. Πως αλλοιώς να σε κάνω να μιλήσεις, να διαβάσεις την σιωπή !
Ήρθε η ώρα να αλλάξουμε κατεύθυνση, να ψάξουμε αυτό που σταθεροποιεί τις ηλεκτρισμένες σχέσεις των λέξεων έτσι που να ακούγονται στη σιωπή μόνες τους να αναρωτιούνται για την ύπαρξή τους πρίν να ανακαλύψουν το νόημα που εκπροσωπούν. Πέντε ίδια σπίτια προσδιορίζουν ένα τοπίο όπως η κατοικία κοντά στο ποτάμι εκεί όπου τα όνειρα κυλούν με την δροσιά του αφρού που σχηματίζεται. Το διαμέρισμα αυτό του τραίνου μού επιτρέπει να παρακολουθώ άνετα όλη τη μετακίνηση του τοπίου όπως τα πέντε όμοια σπίτια και το ξεχασμένο χωριό στην κοιλάδα. Μέχρι να το κοιτάξω ο λόγος έγινε κορυφογραμμή διάχυση αχτίδων μέσα από τα σύννεφα του ήλιου. Έτσι, για να μπορέσουμε να έχουμε βαθειές αναπνοές σύνθετων εναλλασσόμενων εννοιών φορτισμένων.
Αναπνέεις και βρίσκεται ο βόμβος αποκλειστικά δυνατός όγκος κρουστών ν’ατενίσεις πέρα δίνοντας νόημα στην μετακίνηση. Εάν μετακινείσαι μόνος,τότε θα πρέπει να συμμορφώνεσαι προς τας οδηγίας, αἱ ὁποῖαι δίδονται παρακάτω. Εάν μεταφέρεις το πούπουλο νόημα μιας ανεξίτηλης σχέσης στην τούφα των βαμβακιών που μόλις σκάσαν μύτη στον θεσσαλικό κάμπο ,ανάερη κοίτη διακυμάνσεων στην αχανή πεδιάδα νόημα -φέρνοντας μαζί δέρμα για αλλού. Ατενίζοντας την σιωπή στην γωνία .Δίνοντας νόημα στην μετακίνηση.Ο ρυθμός της ανάγνωσης αιωρείται έξω από το παράθυρο του διαμερίσματος του τραίνου παρακολουθώντας την μικρή σιωπή της ν’ανανεώνει την υγρασία της τρυφερό αλφάβητο όπου τά αποσπάσματα της ομίχλης σχηματοποιούν μεταφορές μιάς απροσδιόριστης εισόδου στα νερά της .
Ελάχιστες αμυχές στον γερμένο ελαφρά λαιμό της με προκαλούσαν να αισθανθώ το ρυθμικό λίκνισμα του τραίνου πάνω στις σιδερένιες σταθερές. Κοιλάδες του λευκού, στο βάθος της θέας, τόπος όπου το χιόνι δεν έλιωσε ή φως που εντοπίστηκε στις παρυφές της απότομης εναλλαγής της θέασης στην ταχύτητα του τραίνου-οπτασία. Σειρές ομίχλης ακολουθούν τις δενδροστοιχίες όπως τις λέξεις οι βαθειές μυρωδιές της- όταν τα μάτια θέλουν να βλέπουν γυμνά. Διαβάζεις τις λέξεις με νεύματα που αφήνουν να διανοηθείς το αδύνατο. Ένα ολόκληρο βράδυ με μιά άγνωστη γλώσσα και σήμερα να μην αναγνωρίζω παρά μόνον τις αποσκευές της διάφανο δέρμα βρόχινη φωνή με βαθειά μάτια. Το βαγόνι αυτό δεν με βγάζει εκεί που θέλω - στον επόμενο σταθμό θα περιμένω το τραίνο της νύχτας.
Ελαφρές παλμικές κινήσεις στον ελάχιστα γερμένο λαιμό της μετέφεραν το ταξίδι μέσα στις αργές και νωχελικά επαναλαμβανόμενες χωρογραφίες του απροσδιόριστου φωτισμού του βαγονιού - τα χείλη να πρέπει να μιλήσουν σιωπή κι η γλώσσα να τα δροσίζει με λέξεις ρυθμικές. Είμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με άγνωστη συμπεριφορά τα χαρακτηριστικά μας. Ένα ρυθμικό πήγαινε έλα ασθμαίνοντας την αναγνώριση.Το κεφάλι της γέρνει από την αντίθετη πλευρά γιά να ακουμπήσει την ματιά της αλλού. Μετράει τα φυλαχτά που μάζεψε να τους δώσει ρυθμό στη χούφτα της βυθισμένη, να διαβάζει τις ιστορίες που φευγαλέα καταγράφονται εδώ. Θα τα τρυπήσει θα τα περάσει σε ένα μίτο της αριάδνης να φυλάνε τις μνήμες του αύριο κι όσο θα τα μετράει θα τα ακουμπάει θα τα θωπεύει - γυμνά νομίσματα μιας πληρωμής πού τέλειωσε. Θα έχουν αξία ενέργειας να φορτίζουν απ τον λαιμό της τα άκρα της σκέψης της γυμνά. Το ταξίδι αυτό με πάει στην σιωπή. Αίσθηση μου έκανε πως άνοιξε τα μάτια της και κοίταξε.
Κυνήγησα τον χρόνο σένα μικρό ταξίδι που ξεκίνησε σήμερα το πρωί σε μιά πλατεία αραχτή ο χρόνος σταματημένος στην καθημερινή επανάληψη. Ένας μακρύς συνεχής ήχος οριοθετεί την σιωπή που μας περιβάλλει σαν μνήμη γνωστή με γεγονότα που αυτόματα αναφέρονται σένα ταξίδι. Ο άνθρωπος που δεν κατάλαβε πως πέρασε ο χρόνος αναλύει τα νυχτερινά του , άλλος πάλι πίνει τον τρίτο καί τελευταίο καφέ πρίν το μεσημέρι, να γυρίζει η σκηνή βόλτες στην πλατεία σ΄επαναληπτικές εικόνες από τραπέζι σε τραπέζι κι έφτασε τρείς το μεσημέρι ο ήλιος να τυφλώνεται. Κυνήγησα την σιωπή σελίδα σελίδα.
*Απόσπασμα από το ανέκδοτο βιβλίο Ελλάς Εξπρές. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Νέο Επίπεδο, στην Αθήνα.
| Απ_ο_σ_π_ά_σ_μ_α_τ_α____Σ_ι_ω_π_ή_ς_του_Κ.Τ.pdf |
Στον σκοτεινό βυθό*
Είμαι λοιπόν περιπατητής στα δύσκολα μονοπάτια του βυθού αγκαλιάζοντας βράχια κείμενα και στίχους μεγαλοσύνης, η άμμος να σηκώνεται προς την επιφάνεια να θολώνει το τοπίο δυστυχώς να μη σε βλέπω, να μην σε καταλαβαίνω έως ότου πέσαμε στίχο με στίχο κι έτσι αγκαλιαστήκαμε τυχαία. Δεν καταλαβαίναμε πως είμασταν μούσκεμα μια που όπως σας περιέγραψα είμασταν στον βυθό να περιδιαβάζουμε όλες εκείνες τις περιπέτειες της ανθρωπότητας που μας έφεραν ως εδώ και τις αδιανόητες πλευρές της ιστορίας που συναντάμε μόνον όταν σκάψουμε βαθειά στην μνήμη των γεγονότων. Ναι αυτός ο βυθός ήταν σαν όλους τους άλλους άγριος κι απότομος μ’ εκπλήξεις κι ασταμάτητη ροή γεγονότων. Μέσα σ’ αυτή την ροή ακούραστοι κολυμβητές με μακροβούτια κι απλωτές να μη μας λείπει η επιφάνεια των λέξεων έτσι που συνεχίζουμε να στρώνουμε τις υποθαλάσσιες διαδρομές του Ελλάς Εξπρές για να ενώσει τα νησιά και τα οράματα των πειρατών και των μύθων σε μια ιστορία ανείπωτη που την διασχίζουμε μαζί με τα φαντάσματα των ποιητών και άλλων εξερευνητών. Μπορείς να πέσεις από μια λέξη όπως από έναν βράχο; Κι όλα αυτά στην υποθαλάσσια σύνδεση με το Ελλάς Εξπρές το τρένο των ιστοριών, των φαντασμάτων και των ιστορικών αναδρομών. Αυτή την στιγμή μάλιστα όπως βλέπεις διασχίζουμε μια εορταστική περίοδο που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην αρχαιοελληνική με την βυζαντινή. ‘Ενας αχταρμάς εικόνων που δεν αναγνωρίζουμε την ταυτότητά μας. Αν σκάψουμε πιο βαθειά ένα νόμισμα είναι ικανό να μας αλλάξει τις σκέψεις αυτές όταν στην πίσω όψη της απεικόνισης του κυρίαρχου προσώπου εικονίζεται ένας κλειστός λαβύρινθος.
Και πάλι στο τρένο προπομπός. Μετά από περίλυπες αναγνώσεις τοπικών παραγόντων της ποίησης και κομματικών τους φίλων. Εμείς είμαστε από το προηγούμενο κεφάλαιο μέσα στο τρένο –το βαγόνι αυτό είναι αποφασιστικό. Ξεκαθάρισε από το 1971 τη σχέση του με τις διαδρομές –είναι κάπου κοντά στην έκφραση: ξέρει που τραβάει αυτό το παραμύθι! Και τώρα αναβαθμίζεται σε ταχεία χωρίς ενδιάμεσες στάσεις. Η λέξη γκρεμός από το παράθυρο; Οι επιβάτες βέβαια είναι στριμωγμένοι σε ένα ευδιάθετο περιβάλλον –σε ένα σύστημα ευάερο κι ευήλιο. Ο ένας λοιπόν βρήκε ένα εύφορο κοραλλιογενές χωράφι σε μια λευκή σελίδα κι ικανοποίησε τις φιλοδοξίες του, ο άλλος μετά τη σύνταξη ένας εγωτρελάρας να αποκαταστήσει τον χρόνο μόνον σε ό,τι αφορά κάποια κα(μα)ριέρα! Άκουγες κάθε ψαρικό παρατσούκλι λες και βλέπαν από τα παράθυρα τον σκοτεινό βυθό ή πως νοιαζόντουσαν για την ζωή που γλίστραγε μέσα από τις λέξεις τους.
Δεν είναι δυνατόν να σκεφτώ κάτι και να γίνει έξω από το παράθυρο αλλά μέσα στη γλώσσα έτσι που να πιάσω λαυράκι στίχο για διεκπεραίωση ονείρου μεταμεσονύκτιου αφού έτσι κι αλλοιώς εδώ μέσα στη θάλασσα το φως είναι λιγοστό περισσότερο τα μάτια σου που βλέπουν διαπεραστικά. Αν καταλαβαίνεις πως ένα παλιό παχύ χταπόδι με πέντε πλοκάμια με κοιτάει έξω από το παράθυρο της κουκέτας μου κάνοντάς μου άσεμνες χειρονομίες ενώ ξέρουμε πια πως η περίοδος των γιορτών θα τελειώσει σύντομα και κανένας δεν θα θυμάται τις ηρωικές μάχες ανάμεσα σε σμέρνες και χταπόδια. Μάχες επιβίωσης αλλά και κυριαρχίας έως ότου να εξαφανιστούν κάποια πλοκάμια σύμφωνα για να ξεφύγουμε από την ιστορική περίοδο σε κάποια ανιστόρητη κι αφασιακή κουβέντα από τους πιτσιρικάδες γείτονες που συνταξιδεύουμε στην ίδια κουκέτα αλλά είδαν τα μάτια του καρχαρία ενώ εγώ δεν διέκρινα παρά την μασέλα της γηραιάς ηπείρου που καταβρόχθιζε οστρακοειδή ενώ έλυνε το μυστικό των φιλελλήνων στην μάχη με τις σμέρνες. Προχωρούσαμε σε ιστορικά μονοπάτια αιώνες πριν και ξαφνικά μετατοπιζόμασταν σε ευφάνταστες γιορτινές σημαιοστολισμένες πλεγμένες με φύκια εμπειρίες. Για ποια επανάσταση γιορτάζανε όταν τα πλοκάμια των διεθνών συμφερόντων μοιάζανε με τα σαγόνια του καρχαρία που είδαν οι συνταξιδευτές μου να χτυπάνε το τζάμι της οθόνης της κουκέτας που μας ταξίδευε στα βάθη των αιώνων, της υδάτινης πίεσης του χρόνου που δεν αναγνωρίσαμε όταν ζητήσαμε να ανακαλύψουμε εκείνες τις αλήθειες που δεν βρήκαμε στο κυνήγι του θησαυρού! Ο πιτσιρικάς άρχισε να συμμετέχει στις σκέψεις μου και είπε: μέσα σε τόση άμμο που να βρεις τα βυθισμένα στοιχεία, τους πεθαμένους αγωνιστές που κανείς δεν τους ρώτησε και δεν κατέγραψε τις σκέψεις τους!
Το τρένο διασχίζει μια περίοδο αμμοθύελλας που δεν επιτρέπει να βλέπουμε έξω καθαρά τί συμβαίνει αλλά και πού είμαστε. Πριν από λίγο αντιμετώπισα έναν που φέρνει σε μπαρμπούνι, με κινέζικη μπαμ τρελελέ στο πηγούνι, σκέτο αντίγραφο τρελαμένου συνταξιούχου του πάλαι ποτέ, μαζί με μια καλλονή εκπάγλου κόκκινης μπογιάς να περιφέρονται στην ιστορία επαίτες απρόσεχτοι που τράκαραν σε ντουλάπι -κι όλα αυτά για λίγη προσοχή! Μου εξήγησαν πως άλλος άφησε ανοιχτό το ντουλάπι. Έτσι τακτοποιήθηκε το θέμα στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Το τί βλέπουν τα μάτια μου εδώ μέσα είναι κάτι το ανεκδιήγητο με όσο φως διαθέτει ο διάδρομος και η κουκέτα μας ανεξίτηλα διαγράφονται έγχρωμες σκιές με φουστανέλα κι εθνικοαπελευθερωτικές δεσποινίδες που τσιρίζουν συνθήματα ακατανόητα μάλλον με τάση αρχαιοελληνική με κάποιες χριστιανικές απολήξεις που τις έκαναν να ριγούν από υπερηφάνεια που ανήκουν σε αυτή την παρέα εδώ και αιώνες αμήν.
Τώρα αυτό δεν το κάνεις και για εξπρές, η υδάτινη πίεση είχε κόψει για τα καλά την ταχύτητά μας προλαβαίναμε πάντως ν’ αντικρίσουμε σκόρπια ερείπια νοήματα από αύτανδρες καταβυθίσεις ανεκπλήρωτων εκφράσεων θαυμασμού για την μεγαλοπρέπεια που χάθηκε στην τόση άμμο του βυθού. Αποσπασματική μνήμη που κονιορτοποιήθηκε την πήρε ο άνεμος κι έφτιαξε μια νέα επίστρωση στην υπάρχουσα άμμο του παρελθόντος. Κάθε κόκκος μια άγνωστη ιστορία για πάντα. Για να ξαπλώσει μια καυτή σαγηνευτική επιδερμίδα καλολαδωμένη και προκλητική για τον ήλιο για να ψάξει το παχύ τρελό μπαρμπούνι την προσωπικοτητά του σηκώνοντας την άμμο με τα μουστάκια του να φάνε κι οι γλώσσες και άλλα μικρά ψαράκια που μέσα στο τρένο δεν μας μαγείρευαν και παραμέναμε στα κατεψυγμένα κρέατα που είχαν σε βαθειά ψύξη από την περίοδο του τελευταίου πολέμου -όταν τα έβλεπες δεν ήθελες τέτοιο πράγμα στο πιάτο σου! Θυμάμαι κι εκεί που υπηρέτησα στον Παλάσκα απαίσια πτώματα στο μεσημεριανό μας!
Η συνδημία καλά κρατούσε από ό,τι μαθαίναμε από τα νέα της επιφάνειας, άλλοτε στον τρίτο κόσμο κι άλλοτε αποδημία συνδημοτών στο κέντρο της πόλης στη σιωπή αυτή που δεν αντικαθίσταται. Νέα περίεργα και μεταχρονολογημένα μας φέρναν εδώ μέσα να διαβάσουμε ή να ακούσουμε από κάποιον περαστικό στον διάδρομο να σχολιάζει για τα τεκταινόμενα εκεί ψηλά στον άλλο κόσμο. Η διαδρομή του τρένου άλλαζε ανάλογα με το βάθος και βέβαια τα βουνά που συναντούσε και δάση από φύκια κι άλλα φυτά που κολλάγανε στα τζάμια της κουκέτας μας και περικύκλωναν το βαγόνι μας -παρ’ όλα αυτά συνέχιζε να προχωράει κι από ό,τι μαθαίνω πλησιάζουμε στις ακτές της τελευταίας βραχονησίδας πριν από τα απέναντι παράλια. Εκεί θα μας υποπτευθούν με τα σόναρ ή θα συνεχίσουμε να γλιστράμε ανάμεσα σε θεωρίες και διεθνείς συμβάσεις; Κάποια στιγμή το τρένο κάθισε στο βυθό και μας ειδοποίησαν πως πρέπει να προσπαθήσουμε να αναγνωρίσουμε τα ερείπια του αρχαίου πολιτισμού εκ δεξιών -εγώ καθόμουνα στο αριστερό μέρος είδα όμως μια συστάδα σπασμένες κολόνες- ποιανού πολιτισμού δεν μας είπε αυτή που έκανε την ανακοίνωση, ήταν όμως αρχαιολόγος και άρχισε δειλά δειλά να μας περιγράφει τα τμήματα που έλειπαν για να έχουμε την μεγάλη εικόνα της κατάστασης που γινόταν επικίνδυνη μια που το τρένο άρχισε να βουλιάζει μέσα στην άμμο που ήταν σε βαλτώδη περιοχή και δεν βλέπαμε και πολλά πια από τα παράθυρα έως ότου με τρανταγμούς που εκλογικεύτηκαν στο αριστερό και το δεξιό μέρος το τρένο εκτινάχτηκε και ξεκολλήσαμε για να συνεχίσουμε το ταξίδι μας σε άλλες θάλασσες.
Αυτό το τρένο γλιστρούσε αθόρυβα σε υποβρύχιες διαδρομές που συγκροτούσαν μια ερευνητική χαρτογράφηση του άγνωστου μέχρι σήμερα κόσμου του βυθού.
* Απόσπασμα από το βιβλίο μου Ελλάς Εξπρές. 'Οσο είμαι μέσα στο τρένο το κείμενο αυτό συνεχίζει και καταγράφει.