■
«ΧΧ αιώνας»
Κατασκευή στήριξης και συγκράτησης ερειπίων, που παρουσιάστηκε στα Αισχύλεια 1998 στην Ελευσίνα και παρέμεινε στην θέση του . Ξύλινη κατασκευή 16 μ. Χ 4,80 μ.
■
Σχόλιο για τον 20ό αιώνα
ή
το σύνδρομο της καμμένης γης *
Η ημερομηνία τέλους εμπεριέχει την αρχή και το αναφέρετο δικαίωμα : όταν κάτι τελειώνει αυτό που έρχεται να μην είναι το ίδιο με αυτό που τέλειωσε. Οι άνθρωποι πεθαίνουν, ποιός μπορεί να ισχυριστεί πως οι θεσμοί θα ζουν για πάντα ίδιοι ! Έστω και εάν είναι συμβολικό τέλος και θα ξυπνήσουμε την επόμενη μέρα στα ίδια, παραμένει ένα τέλος και είναι ευκαιρία να αναλογιστούμε. Όσο υπάρχει τέλος στον θάνατο ενός φίλου, τόσο τέλος υπάρχει χωρίς να έχει πεθάνει, αρκεί να χαθεί η επικοινωνία μαζί του . Οσο τέλος υπάρχει όταν ένας λαός αφανιστεί, το ίδιο και χειρότερο τέλος όταν το γεγονός ξεχαστεί. Όμως υπάρχει τέλος όταν κάτι δεν επαναληφθεί ή όταν αποφασίσω πως αυτό πάει τέλειωσε. Αυτό δεν συμβαίνει στην περίπτωση του περάσματος από τον ένα αιώνα στον άλλον. Όταν τελειώνει μία μέρα προσπαθείς το καλύτερο για την επόμενη. Έτσι όταν τελειώνει ένα χρονικό διάστημα τόσο μεγάλο, μπορεί να μην θες να το σκεφτείς και να το κρίνεις – όμως έτσι μόνον μπορεί να είμαστε έτοιμοι γι’ αυτό που έρχεται. Ποιος ήταν ο γνωστός άγνωστος ΧΧ ; Ο πλανήτης Γη υπάρχει πολλά χρόνια, ο άνθρωπος πάνω στον πλανήτη άλλος υπολογισμός, ο πολιτισμένος άνθρωπος πολύ περισσότερο από 20 αιώνες, για τους μωαμεθανούς υπάρχει άλλος χρόνος και αν συνεχίσουμε αυτό τον συλλογισμό θα δούμε πως η συμβολική σύμβαση χρόνου 20ος, αφορά μειοψηφία πάνω στον πλανήτη, που όμως είναι η κυρίαρχη…
Το απαύγασμα τόσων αιώνων σκέψης συμπυκνώνεται στο τέλος του 20ου, στο να είναι η
πλανητάρχης αγορά καταλύτης της ελευθερίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και επιθυμιών ; Πως ο οικονομικός ανταγωνισμός είναι ο θεματοφύλακας της ανθρώπινης δημιουργίας και ελευθερίας ; Πως οι αξίες κι ο πολιτισμός είναι μετρήσιμα οικονομικά μεγέθη ή απλά βοηθούν να ξεπεραστεί η κρίση εμπιστοσύνης προς το σύστημα ή η κρίση της απασχόλησης ; …
Ο 20ός αιώνας αφήνει πίσω του καμμένη γη. Δημιούργησε τα πιό δολοφονικά όπλα που ποτέ εφευρέθηκαν,τους περισσότερους πολέμους στην ιστορία του πλανήτη, τις πιο άγριες σφαγές πληθυσμών. Δημιούργησε τις μεγαλύτερες οικονομικές ανισότητες, τον καινούριο αναλφαβητισμό, τις καινούριες ασθένειες, τις νέες ανισότητες. Δημιούργησε τόννους σκουπιδιών και επικίνδυνων αποβλήτων, έφερε την μόλυνση του περιβάλλοντος σε όρια επικίνδυνα για την διαβίωση, κατέστρεψε την ατμόσφαιρα, την γη, την θάλασσα. Αλλοιώθηκε η τροφή και περιορίστηκαν οι υδάτινοι πόροι. Τόσους αιώνες ο πλανήτης διαφυλάχθηκε και σ’ αυτόν τον αιώνα πετύχαμε τον τραυματισμό του που δεν επουλώνεται, δηλαδή την μερική καταστροφή του. Η τεράστια σπατάλη ενέργειας έχει περιορίσει τα ζωτικά αποθέματα της γης και η υπογεννητικότητα κάνει την εμφάνισή της…
Πέρα από το ιστορικό φαινόμενο των δύο παγκόσμιων πολέμων, την άγρια σφαγή των Εβραίων, των Αρμενίων, των Βιετναμέζων, των Θιβετιανών κλπ αποκτήσαμε και την καταστροφική αίσθηση, που χαρακτηρίστηκε σαν χειρουργική επέμβαση, του πολέμου του κόλπου στην εντέλεια παρουσιασμένη από τα διεθνή τηλεοπτικά κανάλια έτσι που καιρό μετά το τέλος του πολέμου, δεν ξέραμε πόσοι Ιρακινοί χτυπήθηκαν, αλλά πως η βόμβα μπήκε στην εντέλεια από τον φεγγίτη, αν θυμάστε την σχετική σκηνή. Αυτός ο αιώνας έχει παράγει τεράστια ποσότητα πληροφοριών όσο και την μεγαλύτερη αμνησία και απάθεια. Κατέστρεψε το ενδιαφέρον των ανθρώπων για τα κοινά κι η αποχή είναι όλο και μεγαλύτερη, όσο οι άνεργοι ή οι αποκλεισμένοι δεν επανεντάσσονται, όσο ο πληθυσμός γερνάει και δεν ανανεώνεται, όσο οι εθνικές οικονομίες υποτάσσονται στην πλανητάρχη αγορά. Μα και τί πολιτική συνειδητοποίηση είναι αυτή στο τέλος του 20ου, πως έχουμε ανάγκη από μιά νέα μονοκρατορία ; Καί έχουμε φανατισμούς που ξεσηκώνουν θρησκευτικούς πολέμους κι εθνικιστικές διαφορές ;…
Ο αιώνας που φεύγει έχει τραυματίσει βίαια τον πλανήτη και τους ανθρώπους του. Στην ιστορία της ανθρωπότητας υπήρξε κατά περιόδους πρόοδος. Η τεχνολογική, γεννετική, ψηφιακή εξέλιξη δεν σημαίνει πρόοδο του ανθρώπου. Είναι εξέλιξη των επιστημών σε σχέση ή όχι με τις ανάγκες της παραγωγής, των πολέμων, των οικονομικών συμφερόντων. Υπάρχει ακόμα σαν πιθανότητα η πρόοδος της ανθρωπότητας ;…
Κάθε μεγάλο πράγμα που έγινε ήταν συνέπεια μιάς μεγάλης ελπίδας. Δεν έρχεται σαν λύση των προβλημάτων που δημιούργησε ο 20ος αιώνας η τεχνολογική κάθαρση , που είναι φυσική εξέλιξη μεθοδικής έρευνας και πολύ απέχει απ’την αμφιλεγόμενη «πρόοδο «. Ας κυριαρχήσει το αυθεντικό, ας αντισταθούμε στην γενικευμένη αδιαφορία, ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας, ας είναι το πιό δυνατό πάθος του 21ου αιώνα η επαναστατικότητα, ας συγκρατήσουμε τα ερείπια υπαρκτά και ενωμένα για να βρουν οι επόμενες γενιές μέσα τους την σύγχρονη αρχαιολογία του ανθρώπινου γένους. Αν βέβαια μπορούμε να ελπίζουμε πως οι ψευδεπίγραφες συμβολικές αφηγήσεις του παρελθόντος, που δίναν υποτίθεται λύσεις στα πάντα, θα έχουν σβήσει κι ότι ο καθημερινός άνθρωπος θα ξαναβρεί το ενδιαφέρον του για την ζωή…
*Απόσπασμα από το ομότιτλο κείμενο.